جرأت ورزي به كودكان، روش ها و آموزش ها
ابزار وجود يا جرأت ورزي به اين معني است كه فرد بتواند از حق و عقيده خود بدون تجاوز به حق و عقيده ديگران حمايت كند. اين مهارت به فرد اجازه مي دهد بدون به كار بردن هر گونه خشونت، پرخاشگري و تجاوز به حقوق ديگران، بتواند ضمن احترام به حقوق ديگران، به شيوه اي بسيار معقول، آرام، آزادانه و با اعتماد به نفس كامل، عقايد، احساسات و خواسته هاي خود را درباره ي يك موقعيت صادقانه ابراز كرده و از حقوق خود دفاع كند، بدون اينكه به شأن فردي و اجتماعي اش لطمه اي وارد شود.
كودكاني كه نمي توانند خواسته ها و نظرات خود را بيان كنند سرخورده خواهند شد. آن ها وقتي احساس طرد شدن يا ناراحتي و عصبانيت مي كنند، به جاي بيان احساسات و نظرات خود، كناره گيري يا پرخاشگري مي كنند. آموزش جرأت ورزي تكنيكي است كه از طريق آن افراد مي آموزند چگونه آرام باشند و در موقعيت هاي متفاوت اجتماعي، به طور مناسب و خوشايند ارتباط برقرار كنند.
براي آموزش قاطعيت به كودك، مي توانيم از مثال حيوان ها استفاده كنيم:
مرحله اول:ماسك سه حيوان(گرگ، لاك پشت و اسب) را تهيه كرده و ابتدا در مورد ويژگي هاي هر كدام از آن ها با بچه ها صحبت كنيد.
به نظر شما اگر كسي لاك پشت را اذيت كند، او چه كار مي كند؟
به نظر شما اگر كسي گرگ را اذيت كند او چه كار مي كند؟
به نظر شما اگر كسي اسب را اذيت كند او چه كار مي كند؟
مرحله دوم: پيامد رفتار هر يك هر يك از اين سه حيوان را بررسي كنيد.
لاك پشت: از حق خود دفاع نمي كند. هميشه ناراحت است، چون همه از او سؤاستفاده مي كنند.
گرگ:همه از او مي ترسند و از او دوري مي كنند. چون دوستش ندارند، تنها مي ماند.
اسب:در عين حال كه از حق خود دفاع مي كند، به كسي آزار نمي رساند . همه دوستش دارند و دوستان زيادي دارد.
مرحله سوم: به كودكان آموزش مي دهيم كه رفتار ما انسان ها هم مانند اين سه حيوان است. برخي از افراد رفتاري مانند گرگ، برخي رفتاري مانند لاك پشت و برخي رفتارشان مثل اسب است.
۱)رفتار لاك پشتي(منفعلانه):
افرادي هستند كه كاملا مطيعانه رفتار مي كنند. اشخاص منفعل اغلب از تعارض و طرد شدن مي ترسند. آن ها بر اين باورند كه اگر به اندازه ي كافي با شخصي كه پرخاشگرانه رفتار مي كند، مدارا كنند، شخص پرخاشگر بالاخره به رفتارش پي خواهد برد و دست از كارش بر مي دارد. اين افراد به تمام درخواست هاي ديگران عمل مي كنند و هيچ كاري را در جهت احقاق حق خود انجام نمي دهند. افراد منفعل از تعارض اجتناب مي كنند كه اين كارشناس باعث خشنودي ديگران مي شود. عزت نفس خود را از دست مي دهند و احساس فزاينده ي خشم و آسيب را در خود جمع مي كنند.
۲)رفتار گرگي(پرخاشگرانه):
افراد پرخاشگر تسلط بر ديگران را از طريق واكنش هاي تند كلامي يا فيزيكي به دست مي آورند. آن ها چون پيشبيني مي كنند كه مورد حمله واقع شوند، از خود واكنش هاي پرخاشگرانه نشان مي دهند. آن ها كنترل خشم ندارند و با هر تلنگري منفجر مي شوند و رفتار هاي ناشايست از خود بروز مي دهند.
۳)رفتار اسبي(قاطعانه):
افراد قاطع بدون اينكه حقوق ديگران را پايمال كنند، از حقوق خود با رفتار مناسب و بدون پرخاشگري دفاع مي كنند. حرف هايشان غير تهاجمي و با جسارت بيان مي كنند.
فعاليت: هر يك از حيوان هاي زير هنگام عصبانيت و ناراحتي چه كار مي كنند؟ پيامد رفتارشان چيست؟ به نظر شما رفتار كدام يك بهتر است.
فعاليت: هر يك از موقعيت هاي زير را براي بچه ها نمايش دهيد تا آن ها حدس بزنند، چه نوع رفتاري است.
مثال: ممكن است در اين درس به من كمك كني؟… به من چه خودت بايد بخواني! (نشانه رفتار گرگي)
قدرت نه گفتن
ما به دنيا نيامديم تا آرزوها و خواسته هاي ديگران را برآورده كنيم، چرا كه گاهي نياز ها و خواسته هاي خود ما هم اهميت بسيار زيادي دارد. ما تنها تا جايي مي توانيم با ديگران همراه باشيم و رضايت آنان را به دست بياوريم كه حقوق خودمان را پايمال نكنيم و از اهداف خود دور نشويم.
برخي از والدين به فرزندان خود مي آموزند كه هميشه بايد به حرف بزرگ تر ها گوش كرد و هميشه حق با بزرگتر ها است. اين آموزش كاملا اشتباه است. كودك بايد ياد بگيرد كه گاهي هم به خواسته هاي ديگران بايد نه بگويد، چون در غير اين صورت خود را تسليم هر نوع خواسته ي بيمار گونه و آزار دهنده اي كرده است.
راهنماي نه گفتن: براي چه كار هايي بايد نه بگوييم
وقتي از ما خواسته مي شود مسايلي را از والدين خود پنهان كنيم
وقتي خوراكي از طرف يك فرد ناآشنا به ما تعارف مي شود
وقتي كسي كار خطر ناك به ما پيشنهاد مي كند
وقتي كه از ما مي خواهند تا افراد غريبه همكاري كنيم
جرأت ورزي به كودكان، روش ها و آموزش ها
برچسب: مشاوره كودك، مشاوره روانشناسي،
ادامه مطلب
